حکم کسانی که نمی توانند روزه بگیرند

آوای سنت : پرسش و پاسخ رمضانی – پاسخ دهنده: دکتر عبدالمجید صمیم دکترای فقه اسلامی

سوال : برای کسی که نمی تواند روزه بگیرد چه تکلیفی وجود دارد و او چکار کند که ثواب روزه را به دست آورد؟

پاسخ
بعد از حمد خدا(ج) و درود بر محمد مصطفی(ص)

کسی که روزه نمی‌تواند روزه بگیرد از دو حال خالی نیست:

– یا در آینده می‌تواند روزه بگیرد،

– یا خیر دیگر تا آخر عمر نمی‌تواند روزه بگیرد.

چنین شخصی اگر امید دارد که بتواند در آینده روزه بگیرد، مثلاً پزشکان متخصص و متعهد برایش می گویند طی یکی دو سال یا بیشتر از بیماری سالم می‌شود، در چنین حالتی بر چنین کسی لازم است تا هنگام سالم شدن و به دست آوردن سلامتی خود، روزهایی را که افطار کرده قضا بیاورد، و از چنین کسی فدیه قابل قبول نیست و چنین فدیه‌ای نمی‌تواند جای روزه قضا شده را بگیرد.

اما اگر کسی بود که به تجربه یا به تشخیص پزشک حاذق و متخصص امیدی برای شفایاب شدن آن شخص و یا حصول توانایی برای روزه گرفتن در او وجود نداشت، مثلاً پیر کهنسالی بود که با گذشت هر روز بیشتر پیر و ناتوان می‌شد، بر چنین کسی لازم است که در بدل هر روز فدیه بدهد.

فدیه روزه برای کسی که برای ابد روزه گرفته نمی‌تواند، غذ دادن یک مسکین در بدل هر روز به اندازه‌ای است که کاملاً سیر شود. مطابق مذهب احناف چنین کسی می‌تواند خود غذا را به فقیر بدهد و یا قیمتش را.

البته فتوای فقهای قدیم بر نیم من یا چیزی در حول و حوش دو کیلوگرام گندم یا یک من خرما که چهار کیلو می‌شود تأکید دارد، اما برخی از فقهای معاصر نظر به این‌که گندم آن ارزش و اهمیت گذشته خود را از دست داده، و نیز چون خرما جای غذا را به مانند سابق نمی‌گیرد، بناءً دیدگاه فقهای معاصر بر این است که چنین کسی یک مسکین را یک وعده غذایی به گونه‌ای بدهد که کاملاً سیر شود.