اسراف در آب ….
آوای سنت : چنین توجیهی که چون پول آب را می دهم و نیازی به صرف‌جویی آن نیست کاملاً اشتباه و بلکه گناه است و شخص باید توبه کند. پیامبر ﷺ با کمتر از “یک لیتر” وضوء می گرفتند و با “چهار لیتر” غسل هم می کرده‌اند.
انس بن مالک رَضِیَ اللّهُ عَنْهُ می فرماید: پیامبر ﷺ با یک مد [تقریباً یک لیتر] وضوء می گرفت و با یک صاع تا پنج مد [تقریباً چهار لیتر] غسل می کرد.
البته این برای تقریب در مصرف است نه محدود کردن مقدار آن و جمهور علماء آن را حمل بر استحباب کرده اند. اما تبعیت و الگو پذیری از پیامبر ﷺ باید در اولویت باشد چنانچه خداوند متعال ﷻ می فرماید:
لَقَدْ کانَ لَکُمْ فی رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَهٌ حَسَنَه
“قطعاً براى شما در اقتدا به رسول خدا سرمشقى نیکوست”. ✍ احزاب ۲۱
امام نووی رَحِمهُ اللّٰهُ تَعَالَى می فرماید: اصحاب ما [شافعیه] و دیگر مذاهب بر مذموم بودن اسراف کردن آب در وضوء و غسل متفق اند هر چند که در کنار دریا باشد و امام بخاری رَحِمهُ اللّٰهُ تَعَالَى در کتاب صحیح خود بیان داشته که اهل علم، اسراف در آن را ناپسند دانسته‌اند.
البته مشهور در مکروه بودن آن کراهت تنزیهی است و امام بَغَوی و امام مُتَوَلی رَحِمهُم اللّٰهُ تَعَالَى گفته‌اند: اسراف در آن حرام است. و آنچه که بر مذموم بودن آن دلالت دارد این حدیثی است که ابوداود با سند صحیح روایت نموده از عبدالله بن مُغَفَل رَضِیَ اللّهُ عَنْهُ که می فرماید شنیدم رســول الله ﷺ فرمودنـد: بزودی در میان امّت من گروهی خواهند آمد که در طهارت و دعا اسراف می کنند.
عبدالله بن عمرو رَضِیَ اللّهُ عَنْهُما می فرماید: رسول الله ﷺ از کنار سعد که در حال وضو گرفتن بود گذشت. آنحضرت ﷺ به او فرمود: این اسراف برای چیست؟ سعد عرض کرد: آیا در وضوء گرفتن هم اسراف است؟ فرمودند: آری، هر چند در کنار رودخانه جاری هم باشی.
علماء اجماع کرده‌اند بر “نهی” از اسراف در آب، اگر چه انسان در کنار دریا هم باشد.
همان‌طور که ملاحظه می کنید در شریعت اسلام در اعمال عبادی همچون وضوء و غسل که هم جنبه‌ی تعبدی دارد و هم بهداشت بدن، اما در مصرف بی رویه آب در این اعمال در حالت طبیعی هر چند شخص مسلمان در کنار رودخانه جاری باشد باز نهی شده و چنین کاری مذموم تلقی شده است حال چه برسد به شرایطی که بحرانی باشد و با کمبود آب هم مواجهه بود که قطعاً کراهت آن شدت می یابد.
📚 منابــع :
✍ بــخاری ۲۰۱
✍ مـــسلم ۳۲۵
✍ ابـن ماجه ۴۲۵
✍ مــسند احمد ۷۰۶۵
✍ شعب الایمان بیهقی ۲۵۳۳
✍ فتح الباری ابن حجر عسقلانی
✍ شرح صحیح مسلم امام نــووی
✍ المجموع شرح المهذب امام نــووی
