آوای سنت : تصرّف مراکز استانهای بیشتری توسّط طالبان و احتمال تصرّف کابل – با توجّه به اینکه به حدود ٧٠ کیلومتری این شهر رسیدهاند- این گروه را به عنوان حاکمان آیندهی افغانستان در اذهان عمومی مطرح کرده است و حامیان طالبان از اکنون و همزبان با آنها، از طالبان به عنوان امارت اسلامی نام میبرند. در عین حال، شیوههای رفتاری طالبان در مناطقی که به تصرّف درآوردهاند، نشان از روزهای سختی است که مردم این کشور در پیش دارند. در این زمینه به شیوهی خاصّ، زنان افغانستان در معرض آسیب و تعرّض بیشتری قرار دارند. کسانی که در سالهای اخیر توانستند با ورود به حوزههای عمومی، میرفتند تا کمبودها، نواقص و مشکلات موجود بر سر راه خود را کاهش دهند. با گسترش سلطهی طالبان بر افغانستان، طبیعی است که این دستاوردهای اندک هم به محاق خواهد رفت.
اینکه چگونه طالبان به این میزان از قدرت و پیشروی در مناطق افغانستان رسیدهاند؟ به نظر میرسد که عوامل مختلفی در آن نقش داشته است و به شیوهی مشخص، میتوان به حمایت پاکستان و کشورهای منطقه از طالبان- مادی، سیاسی و نظامی- سیاستهای نادرست ادارهی دولتهای کنونی و پیشین آمریکا، نقش دولت روسیه و چین در این بین و البتّه شاید از همه مهمّتر وجود اختلافات درونی در میان گروههای حاکم در افغانستان اشاره کرد. قدر مسلّم ادعای اینکه طالبان مورد حمایت اقشار مردم این کشور است را نمیتوان پذیرفت. زیرا یک دوره حکومت سختگیرانه از سوی طالبان کافی بود تا مردم این کشور پی به ماهیت این گروه ببرند. هر چند نمیتوان انکار کرد که بخشی از جامعهی سنّتی افغانستان –که به نظر خیلی گسترده و دامنگیر نیست- ممکن است با آنها همدلی داشته باشند، امّا در صورت حاکمیت یافتن دوبارهی طالبان در این کشور، همین گروه هم از طالبان ضربه میخورد و در نهایت به جمع ناراضیان افزوده میشوند. این امر ممکن است که افغانستان را به کام جنگ داخلی نامحدودی بیندازد که نتیجهی اوّلیهی آن آوارگی مجدّد بخش بزرگی از مردم این کشور، کشت و کشتار مردم بیدفاع و البتّه دیگر آثار اجتماعی و فرهنگی حاکمیت طالبان است. آنتونیو گوترش، دبیرکلّ سازمان ملل امروز اعلام کرد که دیگر افغانستان از کنترل خارج شده است و در آستانهی جنگ داخلی قرار دارد.
به نظر میرسد هم روسیه و هم چین، در صورت کنترل کابل توسّط طالبان، آنها را بهعنوان دولت جدید این کشور به رسمیت میشناسند. از این نظر، جامعهی جهانی اگر بتواند با استقرار نیرو و حمایت از دولت قانونی این کشور و با همکاری مردم این کشور، افغانستان را از خطر سقوط توسّط طالبان نجات دهد، میتواند کمک مؤثّری در استقرار وضعیت سیاسی این کشور انجام دهد. در غیر این صورت، نتایج تشکیل حاکمیت طالبانی در افغانستان دامنگیر منطقه نیز خواهد شد.