با مشکلات باید جنگید نه این‌که تسلیم شد

آوای سنت : گاهی انسان‌ها در زندگی خود با انواع و اقسام مشکلات مواجه می‌شود. بیماری، فقر، منازعه با اعضای خانواده، دوری و مسافرت، منازعات حقوقی، مواجهه با دشمنی سوگند خورده و از این قبیل.

زمانی‌می‌شود که هر کدام از این مشکلات به تنهایی بروز می‌کنند، مثلاً شخص مریض می‌شود اما ثروتمند هست و می‌تواند با ثروت و پول خود خویشتن را مداوا کند. یا از منزل و دورهمی دوستان و اعضای خانواده دور است اما در عوض برکت زیادی از سفر خود یا از طریق تجارت یا تحصیل علم و یا امری دیگر به دست می‌آورد.

این‌که مشکل از یک جهت باشد قطعاً که برای انسان بیشتر و بهتر قابل تأمل و تحمل است. اما اگر این مشکل بسیار گردد و با سایر مشکلات یک‌جا شود، انسان را با فراز و فرودهای بسیاری در زندگی مواجه می‌سازد.

در چنین حالتی یک انسان چه تدابیری را باید اتخاذ کند تا بتواند با موقفی که ایجاد شده تعامل نماید؟ شاید کس یا کسانی باشند که خود را بدبخت و روسیاه بدانند و بگویند حل چنین مشکلاتی ممکن نیست و حتی بعضی‌ها از طریق فشار روحی بر خود با اضطراب و بی قراری و ناراحتی خویشتن را به انواع و اقسام بیماری‌های روانی مواجه سازند یا دست به کارهایی بزنند که عاقلانه و مطابق شریعت نباشد.

در پاسخ این‌که با چنین حالاتی چه باید کرد باید گفت:

اولاً: انسان باید بداند دنیا با فراز و فرودها در گذر است

این فراز و فرودها برای هر انسانی است و هیچ کس از آن مستثنی نمی‌باشد. دنیا گاهی خوشی و گاهی ناخوشی است، گاهی شادی و زمانی غم است، اما روی همرفته شادی‌ها و خوشی‌ها بر ناشادی‌ها و نا خوشی‌ها غلبه دارد.

دوم: برای حل مشکلات سه نوع اعمال را باید انجام داد:

یک: شناسایی طبیعت مشکل و ماهیت آن از طریق بررسی و جستجو تا دانسته شود اساس و بنیاد مشکل چیست

بسیاری در این عرصه به راه خطا و اشتباه می‌روند، طبیعی است که آن‌ها در عوض آن‌که مشکل را حل کنند بر ابعاد آن می‌افزایند. علل دوامدار شدن بسیاری از مشکلات و متنوع شدن آن بر می‌گردد به این عارضه و علت که شخص نمی‌تواند به درستی ماهیت و حقیقت مشکل خود را درک کند.

دو: حل مشکل از طریق استفاده از وسایل مادی و ابزاری که برای آن وجود دارد

به عنوان مثال اگر مشکل در بیماری‌ها باشد خداوند (ج) اسباب حل و بر طرف کردن آن‌را در تداوی با داروها قرار داده و انسان می‌تواند از طریق مراجعه به پزشک و دریافت نسخه مناسب به معالجت خود بپردازد و مشکل بیماری خود را حل کند.

و یا مثلاً اگر مشکل در گرم شدن هوا باشد می‌تواند از ابزار سرد سازی از قبیل کولرهای آبی و گازی و پنکه‌ها استفاده نموده خانه خود را سرد نماید، و یا اگر هوا سرد است می‌تواند با استفاده از انواع بخاری‌ها خود را گرم کند.

سوم: حل مشکل از طریق توسل به اسباب و وسایل معنوی

یقیناً در این زمینه دعا و نیایش و کمک خواستن از حق و مدد طلبیدن از او می‌تواند انسان را در حل مشکل بسیار یاری رساند.

همچنان انجام اعمال نیک و صالح به خصوص استغفار و آمرزش طلبیدن از حضرت حق می‌تواند انسان را در بر طرف کردن مشکل کمک و مساعدت نماید و این چیزی است که در آیات و احادیث نبوی (ص) به اثبات رسیده است. در مجموع توسل به اعمال صالحه هر چه باشد می‌تواند انسان را در مبارزه با مشکلات کمک و مساعدت نماید.

بعضی از مردم متأسفانه که در عرصه استفاده از وسایل و ابزار مختلف حل مشکل به خطا می‌روند مثلاً تنها از اسباب و وسایل مادی استفاده می‌کنند و اسباب و وسایل معنوی را در نظر نمی‌گیرند. چنان‌که بعضی از مردم بر عکس اسباب معنوی را می‌گیرند و اسباب حسی را فراموش می‌نمایند در حالی‌که مطلوب اخذ به هر دو اسباب است.

برخی از مسلمانان از جمله گروه دوم‌اند. آن ها انتظار دارند تمام مشکلات را خود خداوند (ج) به محض لطف و اراده خود را حل کند و به دنبال اسباب نمی‌روند. آن‌ها را می‌بینی که هنگام مواجهه با مشکل فقط به دعا و نیایش توسل می‌جویند و آن‌را به عنوان راه حل مشکل خویش می‌انگارند در حالی که این کار شان غلط و نادرست است.

بعضی هم تسلیم مشکلات می‌شوند و اجازه می‌دهند مشکل هر بلایی را که دوست دارد بر سر آن‌ها بیاورد. اگر از آن‌ها بپرسی چرا با مشکلات نمی‌جنگی؟ می‌گوید ما تسلیم قضا و قدر الهی هستیم و این خواست اوست. این بدترین تصوری است که یک انسان می‌تواند از تقدیر خیر و شر داشته باشد. شریعت اسلام اخذ به اسباب مادی را نه تنها که منع قرار نداده بلکه انسان را توصیه نموده تا همواره از اسباب و وسایل مادی در راستای حل مشکلات خود استفاده نماید. شریعت می‌گوید که دنیا محل اسباب است، اسبابی که طبق قوانین خاصی عمل می‌کنند، قوانینی که توسط خدای لا یزال و بر وفق تقدیری معین در هستی گذاشته شده‌اند.

به حکم شرع شریف و فرمان جناب عقل انسان مسلمان وظیفه دارد با مشکلات بجنگد. خداوند (ج) دوست دارد انسان با مشکلات دسته و پنجه نرم نماید و برزمد و در نهایت بر مشکلات فایق آید، زیرا از این طریق قدرت حق‌تعالی به خوبی تجلی می‌کند که چنین انسان با عظمتی را آفریده است.

خداوند (ج) انسان‌های بزدل و ترسو را که در برابر مشکل از مقاومت کار نمی‌گیرند دوست نمی‌دارد، انسان‌هایی که فقط جزع و فزع و داد و بیداد و شکایت از زندگی را یاد دارند و نمی‌خواهند با مشکل دست و پنجه نرم کنند و با استفاده از شیوه‌های درست آن‌را حل و فصل نمایند.