آوای سنت : اتحاد تهران با مسکو در جریان جنگ سوریه و برخورداری از ذخایر عظیم انرژی موید این امر است که ایران یکی از کشورهایی است که با توجه به تلاش های بی وقفه ایالات متحده آمریکا ،از تحولات بحران اوکراین و پیامدهای آن تاثیر خواهد گرفت.
به گزارش سرویس ترجمه آوای سنت ،جایگزینی برای صادرات گاز روسیه به اتحادیه اروپا، توافق قریب الوقوع در مورد برنامه هسته ای ایران و همچنین تاثیر مورد انتظار جنگ روسیه و اوکراین بر حملات هوایی که هر از گاهی توسط اسرائیل به پایگاه های ایران در خاک سوریه انجام می شود-و بر کسی پوشیده نیست که مسکو حریم هوایی سوریه را کنترل می کند- از جمله اتفاقاتی است که در این امر دخیل است.
درست است که روسیه و ایران متحدان تاکتیکی در مناقشه سوریه هستند و مواضع آنها در سیاست خارجی به طور کلی به هم نزدیک است ، اما این نافی رقابت موجود بین آنها در سطح منطقه ای و بین المللی در بازار جهانی انرژی نیست.شرکت های روسی به دلیل تحریم های آمریکا و اروپا علیه تهران از دسترسی محدود نفت و گاز ایران به بازارهای جهانی سود برده اند.
شرکت اکتشاف و تولید نفت و گاز ایران (کپکو) در اواسط سال ۲۰۲۱ از کشف بزرگترین میدان گاز طبیعی کشور در دریای خزر خبر داد که به خاطر نزدیک بودن این میدان نفتی به شهر چالوس در شمال کشور به میدان چالوس نام گذاری شده است بر اساس برآورد اولیه ایران با تکیه بر ذخایر گازی در میدان چالوس قادر است حداقل ۲۰ درصد گاز مورد نیاز اروپا را تامین کند.
ایران در حال حاضر دومین ذخایر بزرگ گاز طبیعی را دارد که می تواند به اروپا صادر کند و انرژی آن را تامین کند، اما به دلیل تحریم های آمریکا و پیچیدگی حمل و نقل و خطوط لوله این امر محقق نمی شود.
شاید بحران اوکراین که چند روز پیش،جرقه عملیات نظامی روسیه را شعله ور ساخت، به تهران این فرصت را بدهد که برخلاف بسیاری از کشورهای خاورمیانه که ترس خود را ابراز کرده اند، در فهرست کشورهای جایگزین هایی روسیه برای صادرات گاز به اروپا حضور یابد.
در واقع این اولین بار نیست که ایران تمایل خود را برای ایجاد یک بازار بزرگ برای گاز روسیه که برای متحدش مسکو بسیار مهم است نشان می دهد. این کشور آماده تبدیل شدن به ضامن امنیت انرژی در ترکیه بود و بسیاری از کارشناسان برآورد کردند که سخنان روحانی رئیس جمهور پیشین ایران بیشتر متوجه مسکو بود تا آنکارا.
پیشنهاد رئیس جمهور ایران به آنکارا را می توان به عنوان بخشی از انتشار مقاله مهمی در مورد توانایی تهران برای ارائه جایگزینی برای گاز روسیه در بازار ترکیه در نظر گرفت که منجر به موارد زیر می شود:
اول، محروم کردن مسکو از منابع مالی هنگفت مورد نیاز برای تامین هزینه های مالی عملیات نظامی مستمرش در خاورمیانه و شمال آفریقا، وهمچنین تامین منابع مالی جبهه نه ساله در شرق اوکراین، جایی که جدایی طلبان در منطقه دونباس از حمایت گسترده روسیه برخوردار هستند
دوم، روسیه یکی از ابزارهای مهم فشار خود بر کشور ترکیه را از دست خواهد داد. زیرا این کشور پس از آلمان دومین مصرف کننده گاز روسیه است به نحوی که منجر به تضعیف نقش روسیه در منطقه شود و همچنین ممکن است آنکارا تمایل داشته باشد که با این کار به منابع تامین گاز خود بین روسیه و ایران تنوع بخشد.
اما اوضاع برای ایران چندان آسان به نظر نمی رسد، زیرا تهران اعلام کرد که از ۲۰ ژانویه ۲۰۲۲ به مدت ده روز صادرات گاز طبیعی به ترکیه را به دلیل نقص فنی متوقف کرده است که این امر منجر به بحران برق درکارخانه های ترکیه شده است،این اقدام ایران سوالاتی را درباره این توجیه ایران در ذهن ها به وجود آورده است.
آنکارا گفت که تهران به تعهدات خود پایبند نبوده و میزان گازی که اکنون ارسال می کند آن چیزی نیست که بر سر آن توافق شده است، ترکیه همچنین اعلام کرد در صورتی که ایران به تعهدات خود عمل نکند، به محاکم بین المللی متوسل خواهد شد.
گزارش رسانه‌ها حاکی از آن است که یک هیات ترکیه‌ای در تهران متوجه شد که تهران برای تامین تقاضای داخلی،صادرات گاز به ترکیه را قطع کرده است و بنابراین نقص فنی واقعیت ندارد.
ترکیه مدتی پیش برنامه اقتصادی جدید خود را برای جلوگیری از سقوط ارزش لیر ترکیه اعلام کرد که موفقیت آن در گرو تولید و صادرات است.
با ادامه روند تولید،صادرات ترکیه به رکوردی جدید رسید اما قطعی برق به دلیل کمبود گاز در نیروگاه‌ها باعث می‌شود که فرآیند تولید دائماً مختل شود و این امر مانع از برنامه احیا می‌شود.
وضعیت اقتصادی،دولت را در مقابل مردم ترکیه شرمنده کرد و به نظر می‌رسید که در میانه زمستان قادر به تامین انرژی نیست.کارشناسان بر این باورند که تلاش‌های آشتی آنکارا در خلیج‌فارس و حتی ارمنستان نیز ممکن است در ورای اقدام تهران در پرونده گاز باشد.
در طول سال‌های گذشته، چندین نقطه اختلاف بین مسکو و تهران در عرصه سوریه (که هنوز به مناقشه یا بحران نرسیده است) ظاهر شده است.
پس از توافقی که با رهبری روسیه وهمکاری ترکیه بین آذربایجان و ارمنستان در اواخر سال ۲۰۲۰ در مورد منطقه قره باغ ،حاصل شد،رسانه ها و مجلس ایران به این توافق حمله کردند و آن را ضربه ای به مصالح ایران در منطقه تلقی کردند،در این قضیه بین مسکو و تهران اختلاف به وجود آمد،قبلا نیز در چند قراردادی که بین ترکیه و روسیه و سوریه انجام شد ایران درآن دخالت داده نشد.
اگرچه روابط ایران و روسیه نزدیک است، اما تهران مواضع اصولی خود را در مورد مناقشه بین روسیه و اوکراین از جمله تمامیت ارضی اوکراین حفظ کرد و کیف نیز علی رغم روابط دوستانه با ایران ،با رای به قطعنامه‌های غرب علیه ایران سبب شد تا تهران از این اقدامات کیف آزرده خاطر شود.
همچنین منوچهر مرادی سفیر ایران در اوکراین توضیح داد: موضع ایران در قبال اختلافات روسیه و اوکراین منطبق بر قواعد و هنجارهای بین المللی است.
تهران خواهان حل جدی مشکلات و تضادهای دو کشور از طریق مذاکرات دوجانبه است و معتقد است که حل اختلافات در سطح دوجانبه می تواند بهتر از طرح مسائل در سطح سازمان های بین المللی مانند شورای امنیت سازمان ملل باشد، زیرا در این سازمان ها،منافع دولت ها تحت تاثیر قرار می گیرد.
اوکراین یکی از کشورهایی است که علیرغم تحریم های غرب علیه تهران، البته نه در همه بخش ها، به همکاری با ایران ادامه داده است.مسئله تحریم روسیه، بحران شرق اوکراین و الحاق کریمه به روسیه از جمله مشکلاتی است که بر گسترش روابط ایران و اوکراین تاثیر می گذارد.
روابط ایران و اوکراین به تدریج درحال تیره شدن است، زیرا درخواست های کیف در مورد تحقیق در مورد سقوط هواپیمای خطوط هوایی اوکراین در نزدیکی فرودگاه تهران در اوایل سال ۲۰۲۰ خشم طرف ایرانی را برانگیخته است.
ایران از عواقب جنگ روسیه از یک سو و اوکراین و متحدانش از سوی دیگر دور نخواهد بود و در موضوع سوریه نیز این موضوع با موضع اسرائیل در قبال درگیری مسکو و غرب در اوکراین مرتبط خواهد بود.
انتقال گاز از ایران به اروپا از طریق ترکیه بسیار پرهزینه است و احداث خط لوله گاز از طریق آذربایجان به گرجستان، احداث خط لوله گاز از طریق دریای سیاه و یا ساخت پایانه گاز طبیعی مایع ضروری خواهد بود. هر چند هر دو گزینه بسیار پرهزینه هستند و سرمایه گذاران ممکن است به دلیل تحریم های احتمالی آمریکا علیه طرف هایی که در آن شرکت خواهند کرد (در صورت عدم پیشرفت در مذاکرات پرونده هسته ای) تمایلی به مشارکت در چنین پروژه ای نداشته باشند.
باید گفت، اگر ایران نتواند به بازارهای اروپایی یا آسیایی دسترسی پیدا کند، روسیه با عدم حضور رقبای جدید از وضعیت فعلی منتفع خواهد شد.
