آسیاجهان اسلام

روسیه و موازنه قوا در خاورمیانه

یادداشتی از محمود علوش

آوای سنت : از زمان مداخله نظامی روسیه در سوریه در اواسط دهه گذشته،ولادیمیر پوتین،رئیس جمهور روسیه،با ایجاد همکاری های چند جانبه با بازیگران مختلف منطقه ای، به دنبال تعمیق ردپای روسیه در خاورمیانه بوده است.

به گزارش سرویس ترجمه آوای سنت ، در زمانی که پوتین برای حمایت از بشار اسد با ایران همکاری می کرد، به اسرائیل فرصت داد تا حضور ایران در خاک سوریه را هدف قرار دهد.

او همزمان برای تعمیق همکاری با ترکیه که به شدت از مخالفان سوری حمایت می کرد،تلاش کرد و همچنین جاه طلبی های خاورمیانه ای خود را با وارد شدن به یک اتحاد نفتی با پادشاه عربستان سعودی گسترش داد.

توانایی روسیه در ایجاد این همکاری با طرفهایی که سابقه دشمنی و رقابت با یکدیگر دارند،نشان از مهارت پوتین درزمینه درک تضادهای خاورمیانه بود.

این نبوغ به او کمک کرد تا از این تضادها برای خدمت به اهداف روسیه درمنطقه استفاده و آن‌ها را به گونه‌ای مدیریت کند که به برهم زدن توازن قوای منطقه‌ای منجر نشود وهمکاری روسیه با کشورهای منطقه را تهدید نکند.

این همیشه یک آزمون برای پوتین بوده که او به طور معقولی در آن موفق بوده است.با این حال، با افزایش اتکای مسکو به تهران در زمینه های نظامی،خطرات پیرامون اقدام موازنه روسیه با منطقه پس از جنگ روسیه و اوکراین افزایش یافت.

روابط نزدیک روسیه و ایران به دهه‌ها قبل برمی‌گردد.روابط بین این دو کشوردر منطقه به عنوان تهدیدی بزرگ برای منافع دیگران مانند کشورهای خلیج فارس و اسرائیل تلقی نمی‌شد. با این حال، سوای روابط نزدیک‌ اقتصادی و تجاری،این دیدگاه ممکن است با توجه به رشد عمیق‌تر این روابط درسطوح نظامی و بهره‌مندی از تجربیات این کشور در دور زدن دهه‌ها تحریم‌های غرب کمرنگ شود.

مسکو به طور فزاینده ای به تسلیحات ارائه شده توسط تهران برای کمک به آن در جنگ علیه اوکراین متکی است.

علاوه بر پهپادهای ایرانی که ارتش روسیه به شدت از آنها برای هدف قرار دادن زیرساخت های اوکراینی استفاده می کند،مقامات آمریکایی و انگلیسی اخیراً ادعا کردند که مسکو به دنبال خرید صدها موشک های بالستیک ایرانی است.

گزارش های غربی مدعی هستند که روسیه قصد دارد در ازای این حمایت، فناوری های نظامی پیشرفته در اختیار ایران قرار دهد.مسکو هنوزدر مورد این اتهامات اظهار نظری نکرده است.

چنین اقدامی مملو از خطرات برای روابط روسیه با اسرائیل و کشورهای حاشیه خلیج فارس است و نشان می دهد که نبوغ روسیه در بازی با تضادهای خاورمیانه دارای حد و مرز است.

توسل پوتین به برخی تسلیحات ایرانی برای استفاده در اوکراین به او کمک کرد تا حدی کمبود تسلیحات خود را در نتیجه جنگ برطرف کند،اما اتکا به آنها ممکن است برای سایر روابط روسیه در خاورمیانه مناسب نباشد.

ایالات متحده اخیرا تصمیم گرفت تا سیستم دفاع هوایی پیشرفته پاتریوت را در اختیار اوکراین قرار دهد،این تصمیم آمریکا یک گام برای تضعیف کارایی پهپادهای ایرانی و موشک های بالستیک روسی یا سایر موشک هایی است که مسکو می تواند در آینده از تهران تهیه کند.

سامانه‌های پاتریوت ارائه‌شده توسط ایالات متحده به عربستان سعودی و امارات به سبب رهگیری موفق موشک‌های شلیک شده به سوی این دو کشور توسط حوثی‌ها در یمن،قابلیت خود را اثبات کرده اند.

صبر اسرائیل وکشورهای حاشیه خلیج فارس در برابر همکاری روسیه و ایران آنجا لبریز می شود که این همکاری ها به تهران اجازه می دهد از مسکو برای تقویت زرادخانه نظامی خود بهره مند شود

.هنوز ماهیت فناوری‌های نظامی پیشرفته‌ای که روسیه می‌تواند به ایران برای پهپادها یا موشک‌های بالستیک ارائه دهد مشخص نیست، اما صرف طرح چنین ادعاهایی برای ایجاد نگرانی در منطقه کافی است.

مسکو در سال‌های اخیر،در جنبه‌های مختلف با اسرائیل و کشورهای خلیج‌فارس همکاری کرده است.از یک سو به تل آویو اجازه داد تا آزادی عمل نظامی در سوریه را تضعیف کند تا تلاش های ایران برای تعمیق حضور نظامی این کشور در سوریه تضعیف شود.

از سوی دیگر همکاری های نفتی با عربستان سعودی و امارات در چارچوب ائتلاف اوپک پلاس برقرار کرد. این اتحاد ازاین جهت که روسیه به دنبال مقابله با انزوای تحمیل شده غرب است،برای روسیه مهم است.

عربستان سعودی و امارات از تصمیم ائتلاف اوپک پلاس برای افزایش تولید نفت به میزان دو میلیون بشکه درروز حمایت کردند.این اقدام عربستان وامارات به پوتین کمک کرد تا تحریم های غرب را که بخش حیاتی انرژی روسیه را هدف قرار می دهد، تضعیف کند،همچنین ناسازگاری عربستان در برابر فشار آمریکا برای افزایش تولید نفت، به پوتین این امکان را داد که نشان دهد دوستان زیادی در خاورمیانه دارد.

نگرانی کشورهای حاشیه خلیج فارس در مورد امکان ارائه فناوری‌های پیشرفته نظامی از سوی روسیه به ایران،ممکن است منجر به بی‌میلی کشورهای حوزه خلیج فارس برای ادامه همکاری‌های نفتی با مسکو‌شود.هر چه عربستان سعودی بیشتر ببیند که روسیه فعالانه از ایران حمایت می کند،احتمال اینکه ریاض به همکاری های نفتی خود با روسیه پایان دهد بیشتر می شود.

در مورد اسرائیل،بسیاری از نگرانی های تل آویو درمورد همکاری روسیه و ایران در سوریه متمرکز است.

یکی از دلایل عدم تمایل اسرائیل به حمایت از اوکراین تاکنون این موضوع بوده است که روسیه به اسرائیل اجازه داد تا آزادانه در سوریه فعالیت کند.اما توانایی تل آویو برای بهره مندی از موقعیت روسیه در سوریه رو به کاهش است.

در ماه‌های گذشته،روسیه سامانه‌های پدافند هوایی اس۳۰۰ را از سوریه خارج کرده است تا دفاع هوایی خود را در اوکراین تقویت کند،این اقدام مسکو این احتمال را تقویت کرد که مسکو در زمانی که برجنگ اوکراین تمرکز دارد مسئولیت بیشتری را در سوریه به ایران واگذار کرد.

علاوه بر این،تل آویو نگران است که مداخله ایران در حملات هواپیماهای بدون سرنشین روسیه به اهداف اوکراینی،توانایی تهران را برای استفاده از سلاح های پهپادی علیه اهداف اسرائیلی بهبود بخشد.

بازگشت بنیامین نتانیاهو،نخست وزیر رژیم صهیونیستی به قدرت می تواند منجر به از سرگیری تنش بین روسیه و ایران و حفظ پایگاه های اسرائیل در سوریه شود. با این حال، این موضوع همچنان به میزان همکاری  های نظامی بین مسکو و تهران وابسته است.

با کاهش توانایی روسیه برای حفظ تعادل بین اسرائیل و ایران در سوریه،پوتین ممکن است علاقه خود را در دامن زدن به درگیری ایران و اسرائیل و افزایش فشار بر ایالات متحده درخاورمیانه ببیند تا اینگونه توجه آمریکا را از جنگ اوکراین منحرف کند. اما مضرات چنین استراتژی احتمالاً بیشتر از فواید آن است.

نگرانی های منطقه ای همکاری نظامی روسیه و ایران می تواند فرصتی را برای ایالات متحده فراهم کند تا روابط خود را با کشورهای منطقه بهبود بخشد و برای تضعیف ظرفیت تولید پهپاد و موشک ایران که اکنون مسکو به آن متکی است،تلاش کند.

هرگونه تلاش روسیه برای ارائه کمک نظامی به تهران می تواند به توانایی روسیه برای حفظ روابط همکاری با کشورهای خلیج فارس و اسرائیل آسیب برساند.نیاز مسکو به حفظ توازن درروابط خود درخاورمیانه ایجاب می‌کند که هنگام بررسی تعمیق همکاری‌های نظامی با ایران،آسیب‌های بزرگ بالقوه به نفوذ خوددرمنطقه را در نظر بگیرد.

اصل مطلب را اینجا ببینید

برچسب ها

نمایش بیشتر

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا
بستن
بستن